بسم الله الرحمن الرحيم
گرچه همه زمان ها مخلوق خداست ليکن برخي از آنها از شرافت و ويژگي خاصي برخوردار است. درست است که همه ماه هاي سال، پرتوي از قدرت جهان آفرين است; امّا سه ماه رجب، شعبان و رمضان، داراي امتياز و برجستگي ويژه اي هستند. در عصر جاهليت، مردم ماه رجب را گرامي مي داشتند.
پيامبر خدا(صلي الله عليه وآله)مي فرمايد: رجب، «شهرالله الأصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» ناميدند که هيچ ماهي به پايه عظمت آن نمي رسد; مردم زمان جاهليت به رجب حرمت مي نهادند و آنگاه که اسلام درخشيدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانيد که رجب، ماه خدا شعبان، ماه من و رمضان، ماه امت من است پس هرکس يک روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهي گردد و روزه اش غضب الهي را خاموش کند و خداوند دري از درهاي جهنّم را بر او ببندد. اگر کسي به اندازه تمام زمين طلا انفاق کند، برتر از روزه يک روز آن نخواهد بود... هرگاه شب شود، دعايش مستجاب خواهد بود: يا در دنيابه او عطا خواهد شد و يا براي آخرت او ذخيره مي شود... حضرت رسول خدا(صلي الله عليه وآله) سپس ثواب دو، سه، چهار، پنج، تا سي روز، روزه ماه رجب را تک تک با توضيح کامل بيان فرمود.(1)
در همين زمينه امام کاظم(عليه السلام) مي فرمايد: رجب، نام نهري در بهشت است که از شير سفيدتر و از عسل شيرين تر است; بنابراين هرکس يک روز از ماه رجب را روزه بدارد، خداوند از آن نهر به او خواهد نوشاند.(2)
همچنين آن حضرت در روايت ديگري مي فرمايد: رجب، ماه عظيمي است که خداوند، اعمال نيک را در آن چند برابر مي فرمايد و گناهان را در آن محو مي کند. پس هرکس يک روز از ماه رجب را روزه بگيرد، به اندازه مسير يک سال از جهنّم دور و هرکس سه روز از آن ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مي شود.(3)
اسوه اهل معرفت و عبادت، مرحوم سيدبن طاوس در مورد افرادي که قبل از اسلام در دوره جاهليت، مورد ظلم و ستم ديگران قرار گرفتند اما به انتظار ماه رجب نشستند و در آن ماه پربرکت، خداي را بخواندند و حضرت حق، دعايشان را مستجاب فرمود و بلا و گرفتاري را از آنها بگرداند، چند داستان نقل کرده است که ما يکي از آن ها را در اينجا مي آوريم: شخصي، گذارش به مردي افتاد که نابينا، بيمار و خانه نشين شده بود. او از ديگران پرسيد: چرا اين بيمار گرفتار، از خداي متعال عافيت نمي خواهد؟ به او پاسخ دادند آيا او را نمي شناسي؟ او به نفرين شخصي به نام «عياض» گرفتار شده است.
او گفت: عياض را فراخوانيد تا ماجراي اين مرد نابينا را براي ما بازگويد. وقتي عياض آمد به او گفت: داستان پسران «ضيعا» را که اين مرد از جمع آنهاست براي ما بگو; عياض گفت: اين داستان از داستان هاي دوره جاهليت است; و من دوست ندارم پس از آمدن اسلام، ديگر آن را بازگويم. آن شخص گفت: شايسته است که آن را براي ما بازگويي. عياض گفت: پسران ضيعا، ده نفر بودند و خواهري داشتند که همسر من بود. آنان با من درگير شدند و همسرم را از من جدا کردند. من هرچه آنان را به خداوند سوگند دادم و احترام خويشي و قرابت را يادآوري کردم، فايده اي نبخشيد. من صبر کردم تا ماه رجب، اين ماه محترم الهي فرا رسيد و آنگاه دست به دعا برداشتم و با حال خستگي و درماندگي خداي را بخواندم و تقاضا کردم که همه شان نابود و يکي شان نابينا و زمين گير شود. خداي متعال دعايم را مستجاب فرمود و همه شان نابود شدند
جز اين مرد، که نابينا و خانه نشين شده است.
باري در کرامت و فضيلت اين ماه، حضرت امام صادق(عليه السلام) نيز مي فرمايد: آن گاه که قيامت برپا شود، منادي الهي فرياد زند: «أين الرجبيّون؟»; کجايند آنانکه ماه رجب را گرامي داشتند و از آن، بهره ها بردند؟ از آن انبوه جمعيت، گروهي برخيزند که نور جمالشان محشر را روشن کند. بر سر آنان تاج هاي شاهي که مرصّع به درّ و ياقوت است، قرار دارد و در طرف راست هرنفر از آنان هزار فرشته، در سمت چپ نيز هزار فرشته به او کرامت و تعظيم الهي را تبريک گويند. از جانب الهي ندا آيد: بندگان و کنيزانم، به عزت و جلالم سوگند، شما را جاي و مقام گرامي و عطاياي فراوان دهم و شما را در جايي جاي دهم که از زير آن نهرها جاري است و شما در آن جاويد خواهيد بود زيرا شما داوطلبانه براي من در ماهي که من بزرگش داشتم روزه گرفتيد. سپس، خطاب به فرشتگان فرمايد: فرشتگان من! بندگان و کنيزان را به بهشت داخل کنيد. در اينجا حضرت صادق(عليه السلام) فرمود: اين پاداش، براي کسي است که گرچه يک روز از اول يا وسط يا آخر ماه رجب را روزه بدارد.(4)
پيامبر گرامي ما در بيان عظمت و اهميت ماه رجب مي فرمايد: خداي متعال، در آسمان هفتم، فرشته اي به نام «داعي» قرار داده است. هرگاه ماه رجب فرا رسد، آن فرشته دعوت کننده، هرشب تا به صبح گويد: خوشا به حال کساني که به ذکر الهي مشغولند; خوشا به حال کساني که با ميل و رغبت تمام، رو به سوي درگاه خدا آرند. و خداوند مي فرمايد: من همنشين کسي هستم که با من همنشين باشد، و مطيع کسي هستم که فرمان مرا ببرد و آمرزنده ام کسي را که از من طلب آمرزش کند. اين ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من، و رحمت هم از آن من است; هرکس مرا در اين ماه بخواند، پاسخ مثبت دهم; و هرکس از من چيزي بخواهد، به او عطا کنم; و هرکس از من هدايت جويد، هدايتش کنم.(5)
من اين ماه را وسيله ارتباط بين خود و بندگانم قرار داده ام پس هرکس به آن چنگ زند، به من مي رسد.(6)
گرچه تمام ماه رجب، نزد خداوند و اولياء گراميش عزيز و ارجمند است ليکن برخي از اوقات آن، فضيلت ويژه اي دارد; مثلا اوّلين شب جمعه ماه رجب، داراي امتيازي بزرگ است. پيامبر اسلام(صلي الله عليه وآله) مي فرمايد: از اولين شب جمعه ماه رجب غافل نشويد; فرشتگان آن را «ليلة الرغائب» مي نامند. چرا که وقتي يک سوم از شب گذشت، هيچ فرشته اي نيست مگر اينکه در کنار کعبه مشرفه آيد; آنگاه خداوند نظر مرحمت به آنان کند و فرمايد: فرشتگانم! هرچه خواهيد از من بخواهيد. فرشتگان گويند: بارالها حاجت و خواسته ما آن است که روزه داران ماه رجب را بيامرزي; خداوند متعال فرمايد: آمرزيدم.(7)
يکي از کارهاي مهم و شايسته در ماه رجب، کمک به مستمندان است. امام صادق(عليه السلام) از پدران گراميش از امام علي(عليه السلام) نقل مي کند که آن حضرت فرمود:...هرکس به خاطر خدا در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند وي را آنچنان اکرام فرمايد که نه چشمي ديده و نه گوشي شنيده و نه بر قلب انساني خطور کرده باشد.(8)
در بيان فضيلت ماه رجب، به همين چند حديث شريف بسنده مي کنيم و مي گوييم: اگر هيچ حادثه اي در ماه رجب رخ نمي داد، باز هم رجب ارزش خاص و ويژگي استثنائي خود را داشت; ليکن حوادثي در آن به وقوع پيوسته است که موجب شرافت و کرامت مضاعف اين ماه شده است. آن حوادث عبارتند از:
الف: ولادت امام هادي(عليه السلام) در دوم يا پنجم رجب (بنابر روايتي); گرچه قول ديگر هم هست.
ب: ولادت حضرت امام جواد(عليه السلام) در دهم اين ماه، گرچه قول ديگر هم هست.
ج: ولادت مبارک امام علي(عليه السلام) در خانه کعبه معظمه در سيزدهم ماه رجب، ده سال قبل از بعثت.
د: شهادت حضرت امام کاظم(عليه السلام) در بيست و پنجم اين ماه.
هـ: بيست و هفتم اين ماه، عيد مبارکي است; چرا که آخرين پيامبر برگزيده الهي حضرت محمد(صلي الله عليه وآله) در اين روز از جانب خداي متعال مأمور هدايت مردم و ابلاغ هدايت و رسالت الهي گرديد.
بندگان صالح و آگاه الهي، ماه رجب و شعبان را به عنوان زمينه و مقدمه اي جهت کسب آمادگي براي درک درست و شايسته ماه مبارک رمضان به حساب مي آورند. خوشبختانه هم اکنون در برخي از شهرهاي کشور عزيزمان ايران، اهل عبادت و معرفت دو برنامه دارند و آن ها را با هم اجرا مي کنند: يکي «اعتکاف» که دستور اکيد اسلام است با احکام و دستورات ويژه اش و ديگري برنامه اي به نام عمل ام داود، دستوري که از حضرت امام صادق(عليه السلام) به ما رسيده است.
براي آگاهي از برنامه ها و عبادات و دعاهاي اين ماه به کتب ادعيه چون «مفاتيح الجنان»، «اقبال الأعمال» و غيره مراجعه کنيد.
کوتاه سخن اينکه رجب، عيد اولياء الهي، بهار راز و نياز و عبادت، موسم خضوع و خشوع به درگاه الهي، موعد حضور و خواستن، و زمان قرار صالحان با معشوقشان حق تعالي است. پيامبر گرامي و جانشينان به حق حضرتش سه ماه رجب، شعبان و رمضان را فراوان پاس مي داشتند و اين سه ماه را به روزه مي گذراندند.
--------------------------------------------------------------------------------
(1) . فضائل الأشهر الثلاثة: 24
(2) . اقبال الأعمال: 635
(3) . اقبال: 634
(4) . اقبال: 630
(5) . فضائل الأشهر: 31
(6) . اقبال: 628
(7) . اقبال: 632
(8) . فضائل الأشهر: 38
