زينب کبري سلام الله عليها،پيامبر خون شهداي کربلا و همراه حسين«ع»در نهضت خونين عاشورا .حضرت زينب،دختر امير المؤمنين و فاطمه زهرا«ع»در سال پنجم هجري،روز 5 جمادي الأولي در مدينه،پس از امام حسين«ع»به دنيا آمد.از القاب اوست:عقيله بني هاشم،عقيله طالبيين،موثقه،عارفه،عالمه،محدثه،فاضله،کامله،عابده آل علي.زينب را مخفف«زين اب»دانستهاند،يعني زينت پدر.
امام حسين«ع»هنگام ديدار،به احترامش از جا برميخاست.زينب کبري،از جدش رسول خدا و پدرش امير المؤمنين و مادرش فاطمه زهرا«ع»حديث روايت کرده است.(1)اين بانوي بزرگ،داراي قوت قلب،فصاحت زبان،شجاعت،زهد و ورع،عفاف و شهامت فوق العاده بود.(2) شوهرش،عبد الله بن جعفر(پسر عموي خودش)بود.از اين ازدواج،دو پسر حضرت زينب به نامهاي محمد و عون،در کربلا به شهادت رسيدند.
وقتي امام حسين«ع»پس از امتناع از بيعت با يزيد،از مدينه به قصد مکه خارج شد، زينب نيز با اين دو فرزند،همراه برادر گشت.در طول نهضت عاشورا،نقش فداکاريهاي عظيم زينب،بسيار بود.سرپرست کاروان اسيران اهل بيت و مراقبت کننده از امام زين العابدين«ع»و افشاگر ستمگريهاي حکام اموي با خطبههاي آتشين بود.زينب،هم دختر شهيد بود،هم خواهر شهيد،هم مادر شهيد،هم عمه شهيد.پس از عاشورا و در سفر اسارت،در کوفه و دمشق،خطابههاي آتشيني ايراد کرد و رمز بقاي حماسه کربلا و بيداري مردم گشت.پس از بازگشت به مدينه نيز،در مجالس ذکري که براي شهداي کربلا داشت،به سخنوري و افشاگري ميپرداخت.وي به«قهرمان صبر»شهرت يافت.
در سال 63 و به نقلي 65 هجري درگذشت.قبرش در زينبيه(در سوريه کنوني)است.
برخي نيز معتقدند مدفن او در مصر است.در کتاب«خيرات الحسان»آمده است:در مدينه قحطي پيش آمد.زينب همراه شوهرش عبد الله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زميني داشتند.زينب در همانجا در سال 65 هجري در گذشت و در همان مکان دفن شد.(3)
صبح ازل طليعه ايام زينب است
پاينده تا به شام ابد نام زينب است
در راه دين لباس شهامت چو دوختند
زيبنده آن لباس بر اندام زينب است
بارزترين بعد زندگي حضرت زينب،همان پاسداري از فرهنگ عاشورا بود که با خطابههايش،پيام خون حسين«ع»را به جهانيان رساند.در اين زمينه،نوشتهها و سرودههاي بسياري است،از جمله اين شعر:
سر ني در نينوا ميماند اگر زينب نبود
کربلا در کربلا ميماند اگر زينب نبود
چهره سرخ حقيقت بعد از آن طوفان رنگ
پشت ابري از ريا ميماند اگر زينب نبود
چشمه فرياد مظلوميت لب تشنگان
در کوير تفته جا ميماند اگر زينب نبود
زخمه زخميترين فرياد،در چنگ سکوت
از طراز نغمه وا ميماند اگر زينب نبود
در طلوع داغ اصغر،استخوان اشگ سرخ
در گلوي چشمها ميماند اگر زينب نبود
ذو الجناح داد خواهي،بيسوار و بيلگام
در بيابانها رها ميماند اگر زينب نبود
در عبور از بستر تاريخ،سيل انقلاب
پشت کوه فتنهها ميماند اگر زينب نبود(4)
خود زينب نيز از فصاحت و ادب برخوردار بود.در هنگام ديدن سر بريده برادر، خطاب به او چنين سرود:«يا هلالا لما استتم کمالا...»بعدها هم در سوگ حسين«ع»اشعاري سرود،با اين مطلع:«علي الطف السلام و ساکنيه...»:سلام بر کربلا و برآرميدگان آن دشت،که روح خدا در آن قبهها و بارگاههاست.
جانهاي افلاکي و پاکي که در زمين خاکي،مقدس و متعالي شدند،آرامگاه جوانمرداني که خدا را پرستيدند و در آن دشتها و هامونها خفتند .سرانجام،گورهاي خاموششان را قبههايي افراشته در برخواهد گرفت،و بارگاهي خواهد شد،داراي صحنهاي گسترده و باز...
پينوشتها
1ـالحسين في طريقه الي الشهاده،ص .65
2ـدرباره مقامات معنوي زينب و ويژگيهايش،ر.ک:«الخصائص الزينبيه»از سيد نور الدين جزايري .
3ـدرباره زندگينامه حضرت زينب،از جمله ر.ک:«بطلة کربلا»عايشه بنت الشاطي،که با نام«زينب،بانوي قهرمانکربلا»به قلم حبيب الله چايچيان و مهدي آيت الله زاده ترجمه شده است.
4ـقادر طهماسبي(فريد).
