اهميت زيارت حضرت امام رضا (عليه السلام)
اين مقاله بصورت خلاصه 15 مزيت از مزاياي زيارت شاه طوس امام علي بن موسي الرضا(عليه السلام) را بيان مي کند:
مزيت اول - زيارت حضرت رضا (عليه السلام) افضل و برتر از زيارت سيدالشهدا (عليه السلام) است :
شاه عبدالعظيم حسني فرمود: به حضرت جواد عليه السلام عرض کردم که به زيارت قبر حضرت سيدالشهدا عليه السلام مشرف شوم يا به زيارت پدرتان .
فرمود: اندکي درنک کن ؛ سپس داخل اندرون شد بعد - در حالي که اشکهايش بر رخسارش جاري بود - خارج شد و ...
سپس فرمود: زائران امام حسين عليه السلام بسيارند؛ امام زائران پدرم کمند.
در روايت ديگر فرمود: زيارت پدرم افضل است زيرا حضرت ابا عبدالله الحسين عليه السلام را همه مردم زيارت مي کنند؛ اما پدرم را، جز خواص شيعه زيارت نمي کنند.( 118)
زيرا هر فرقه اي از شيعه ، امام حسين عليه السلام را از جهات مختلفي از قبيل ، شهادت آن حضرت ، مخصوصا فرزند بي واسطه حضرت زهراعليهاالسلام بودن محترم مي شمارند و فرق ديگر شيعه ، از قبيل : کيسانيه ، زيديه ، اسماعيليه و واقفيه و...امامت حضرت سيدالشهدا عليه السلام را پذيرفته اند؛ اما در اين ميان ، حضرت رضا عليه السلام داراي ويژگي خاصي است که اغلب انشعابات تشيع ، قبل از ايشان بوده و باقيمانده از فرق مختلف همين خواص شيعه هستند که به ولايت حضرت رضا عليه السلام معتقدند و شمارشان نسبت به بقيه کمتر است ؛ لذا در روايات عارفا بحقه قيد شده يعني ايشان را امام واجب الاطاعه بداند.
مزيت دوم - زائر حضرت رضا عليه السلام از زوار تمام انبياء و اوليا و ائمه عليهم السلام افضل و با ارزش تر است .
سليمان بن حمص گفت : ( 119) از موسي بن جعفر عليه السلام شنيدم که مي فرمود: هر کسي قبر فرزندم علي را زيارت کند خداوند ثوابي معادل هفتاد حج مبرور ( 120) به او عطا مي فرمايد.
با تعجب گفتم : هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آري هفتاد هزار حج .
باز با تعجب گفتم : هفتاد حج مبرور؟!
فرمود: آري . هفتاد هزار حج مبرور. بار ديگر با تعجب پرسيدم .
فرمود: بعضي از حجها در پيشگاه خدا مقبول نمي شود.هر کس فرزندم را زيارت کند يا شبي در کنار قبر او به سر برد، مانند کسي است که خداوند را در عرش زيارت کند.
باز با تعجب پرسيدم مانند کسي که خدا را در عرش زيارت کند؟!
فرمود: آري . روز قيامت ، در عرش خدا چهار نفر از پيشينيان : نوح ، ابراهيم ، موسي و عيسي و چهار نفر از آخر الزمان : محمد، علي ، حسن و حسين عليهم السلام گرد خواهند آمد و بعد، اين مجلس ادامه خواهد يافت . يعني غير از اين هشت نفر ديگران هم خواهند بود
زوار قبور ائمه عليهم السلام با ما، در همين جلسه شرکت خواهند داشت .بالاترين درجه و با ارزش ترين عطيه و عنايت ، مخصوص زوار فرزندم علي بن موسي الرضاست .
مزيت سوم - براي زوار حضرت رضا عليه السلام ضمانت شده است که خداوند گناهان گذشته و آينده اش را مي بخشد.
امام جواد فرمود: هر که قبر پدرم ، حضرت رضا عليه السلام را در توس زيارت کند خداوند گناهان گذشته و آينده او را مي بخشد و روز قيامت براي او منبري در مقابل منبر رسول الله صلي الله عليه و آله مي نهد و با آسايش و آرامش بر آن منبر مي نشيند تا خداوند به اعمال آخرين نفر از بندگان خود رسيدگي نمايد.( 121)
اين روايت دو جنبه دارد:
1- بخشيدن گناه
2- آسودگي از حساب
مزيت چهارم - بخشيده شدن گناه به هر کميت و کيفيتي که باشد
شخصي خراساني ( 122) به حضرت رضا عليه السلام گفت : يا بن رسول الله من پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله را در خواب ديدم که به من فرمود:
وقتي پاره تن من در سرزمين شما دفن شود و ستاره اي از من در آنجا غروب کند، چگونه امانت مرا حفظ خواهيد کرد؟
حضرت رضا عليه السلام فرمود: من در سرزمين شما دفن مي شوم و پاره تن و ستاره دودمان اويم ؛ سپس فرمود: بدان هر که مرا با قيد معرفت به حق واجبي که خداوند از اطاعت برايم قرار داده است ، زيارت کند؛ من و پدران گرامي ام در روز قيامت شفيع او خواهيم بود و هر که را ما شفاعت کنيم ، در قيامت نجات مي يابد - ولو کان عليه مثل وزرالثقلين الجن و الانس- گر چه به گناه جن و انس آلوده باشد
مزيت پنجم - زيارت با معرفت، اجر هفتاد شهيد
حمزة بن حمران از امام صادق عليه السلام نقل مي کند که فرمود: هر که نواده مرا در توس خراسان با معرفت به حقش ، زيارت کند اجر هفتاد شهيد از شهدايي که در کنار رسول اکرم صلي الله عليه و آله پيکار کرده اند، به او داده مي شود.
عرض کردم ، فدايت شوم .
عرفان به حقش چگونه است ؟ فرمود:
يعلم انه امام مفترض الطاعته ، غريب ، شهيد
بداند که او امام واجب الاطاعه و غريب و شهيد است
مزيت ششم - زيارت حضرت رضا عليه السلام معادل هفتاد هزار حج است
يکي از اصحاب گفت : به حضرت صادق عليه السلام گفتم : فلاني مي گفت که به شما گفته است : من نوزده حج عمره به جا آورده ام ؛ بعدا شما فرموده ايد که يک حج و يک عمره ديگر به جاي آور تا به اندازه يک مرتبه زيارت حضرت سيدالشهدا عليه السلام به تو اجر داده شود.
امام ششم عليه السلام فرمود: اکنون بگو کدام يک نزد تو محبوبتر است بيست مرتبه به حج رفتن يا با امام حسين عليه السلام محشور شدن ؟ گفتم : با امام حسين عليه السلام محشور شدن محبوبتر است . فرمود: پس به زيارت امام حسين عليه السلام ( 123) برو.
با بررسي به روايت ، زيارت امام حسين عليه السلام معادل تا هزار حج هم وارد شده است .
در روايتي از عايشه نقل شده است ( 124) که پيامبر اکرم فرمود: کسي که حسينم را زيارت کند نود حج از حجهاي رسول الله صلي الله عليه و آله و عمره اش به او داده مي شود. اما توجه داشتيد که زيارت حضرت رضا عليه السلام صدهزار حج ثواب داشت .
مزيت هفتم - به نحو شگفت انگيزي به زوار حضرت رضا عليه السلام که عارف به حق او باشند ثواب و پاداش داده مي شود
اباصلت هروي روايت مي کند از حضرت رضا عليه السلام که فرمود: به خدا قسم هيچ يک از ما خانواده نيست ؛ مگر اينکه کشته شود يا شهيد مي گردد.
پرسيدم : آقا! شما را چه کسي مي کشد؟ فرمود:
شرورترين خلق خدا به وسيله سم در زمانم ؛ سپس مرا در ديار غربت دفن مي کنند.
الا فمن زارني في غربتي کتب الله له اجر ماءته الف شهيد و ماءته الف صديق و ماءته الف حاج معتمر ( 125) و ماءته الف مجاهد و حشر في زمرتنا و جعل في الدرجات من الجنة رفيقنا.
بدان که هر کس مرا در غربتم زيارت کند خداوند ثواب صد هزار شهيد و صد هزار صديق و صد هزار حاجي و عمره گزار و صد هزار مجاهد مي دهد و با ما محشور مي شود و در درجات عالي بهشت رفيق ماست .
مزيت هشتم - آتش جهنم بر بدن زائر حضرت رضا عليه السلام حرام و ثواب زيارتش بهشت برين است .
علي بن مهزيار گفت : به حضرت جواد عليه السلام گفتم : پاداش زائر حضرت رضا عليه السلام چيست ؟
فرمود: الجنة و الله به خدا قسم بهشت .( 126)
عن عبدالعظيم الحسني قال : سمعت ابا جعفر الثاني يقول :
ما زار ابي احد فاصابه اذي من مطر او برد او حر الا حرم جسده علي النار.( 127)
شاهزاده عبدالعظيم حسني گفت : از حضرت جواد شنيدم که مي فرمود:
هيچ کس به زيارت پدرم نمي رود که گرفتار ناراحتي از قبيل : باران يا سرما و يا گرما شود؛ مگر اينکه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مي کند.
خدايا! به ما توفيق زيارت و قبول آن را عنايت فرما
مزيت نهم - قيامت که هيچ کس به ياد ديگري نيست ؛ حضرت رضا عليه السلام در تلاش نجات زائر خويش است .
در مواقف قيامت سه جاست که هيچ کس به ياد ديگري نيست ؛ و فقط به موارد زير مي انديشد.
1- ميزان عمل : عاقبتش به خير خواهد بود يا نه ؟
2- چگونگي عبور از صراط: از صراط خواهد گذشت يا سقوط خواهد کرد؟
3- تحويل گرفتن نامه عمل : نامه اعمالش به دست چپش داده خواهد شد يا به دست راستش ؟
حضرت رضا عليه السلام فرمود: من در اين موارد خطرناک به داد زوارم خواهم رسيد و از آنان شفاعت خواهم کرد.
قال الرضا عليه السلام : من زارني علي بعد داري اتيعته يوم القيامة في ثلاث مواطن حتي اخلصه من اهوالها.
اذا تطايرت الکتب يمينا و شمالا، عند الصراط و عندالميزان .
حضرت رضا عليه السلام فرمود: هر کس مرا در اين فاصله دوري که دارم - زيارت کند روز قيامت سه جا به دادش مي رسم و او را از شدت آن سه مورد آسوده مي کنم :
1- هنگامي که نامه هاي اعمال به دست راست يا چپ تحويل داده مي شود.
2- هنگام عبور از صراط
3- هنگام سنجش اعمال .
مزيت دهم - آسودگي حساب قيامت
بخش اول اين روايت ، در مزيت سوم که آمرزنده گناه گذشته و آينده بود، ذکر شد؛ اما در اين قسمت بر محاسبه نشدن و آسودگي از حساب تکيه شده است .
که قبلا ذکر شد منبري برايش مي نهند تا خدا از حساب خلايق فارق شود
ابراهيم جعفري از مهران چنين نقل کرده است که گفت :
به خدمت حضرت جواد عليه السلام رسيدم و سؤ ال کردم : کسي که پدر شما را در توس زيارت کند، چه امتيازي دارد؟
فرمود: هر که قبر پدرم را در توس زيارت کند، خداوند گناهان گذشته و آينده اش را مي آمرزد.
مزيت يازدهم - زيارت حضرت رضا عليه السلام غم را از دل زائر مي زدايد.
قال رسول الله صلي الله عليه و آله :
ستد فمن بضعة مني بخراسان مازارها مکروب الا نفس الله کربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه .( 128)
رسول اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: بزودي پاره اي از تن من در خراسان دفن مي شود، هيچ غمگيني او را زيارت نمي کند مگر اينکه خدا غم از دلش بزدايد و هيچ زائر گنهکاري مگر اينکه خداي تعالي گناهانش را بيامرزد.
بنابراين در اين درياي متلاطم زندگي پيوسته طوفانهاي غم و اندوه زندگي او را در معرض خط قرار مي دهد، حضرت رضا عليه السلام را با معرفت بايد زيارت کرد تا وجود انسان از اين طوفانها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشه اي براي سفر آخرت فراهم شود.
مزيت دوازدهم - شفاعت در انتظار زائران علي بن موسي الرضا عليه السلام است .
امام صادق عليه السلام فرمود: احدي از اولين و آخرين نيست مگر اينکه روز قيامت، محتاج شفاعت حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله است .( 129)
پس همه محتاج شفاعت هستند؛ اما طبق آيه ولا يشفعون الالمن ارتضي ؛
حضرت رضا عليه السلام فرمود:
(لا يشفعون الالمن ارتضي دينه )
شفاعت نمي کنند مگر کساني را که خدا دين و آيين آنها را بپسندد.( 130)
زيارت حضرت رضا عليه السلام موجب مي شود که آن حضرت از زائرانش شفاعت کند.
حسين بن فضال از پدر خود نقل کرده است که گفت : از حضرت رضا عليه السلام شنيدم که فرمود: مرا با سم خواهند کشت و در سرزمين غربت دفن خواهم شد. اين که مي گويم پدرم از قول پدر بزرگوار و آباء گرامي اش از رسول اکرم صلي الله عليه و آله نقل کرده اند که فرمود:
الا فمن زارني في غربتي کنت انا و آبائي شفعاءه يوم القيامة و من کنا شفعاءه نجي و لو کان مثل وزرا الثقلين .( 131)
بدانيد که هر کس مرا در غربتم زيارت کند، من و آباء گرامي ام روز قيامت شفيع او خواهيم بود هر کس که ما را از او شفاعت کنيم نجات مي يابد اگر چه آلوده به گناه جن و انس باشد.
مزيت سيزدهم - افضل زيارات
محمد بن سليمان گفت : به حضرت جواد عليه السلام گفتم :
شخصي حج واجب خود را به جا آورده پس از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زيارت رسول اکرم صلي الله عليه و آله نايل شده است ؛ بعدا به نجف رفته ، علي عليه السلام و امام موسي کاظم عليه السلام را زيارت کرده است ؛ باز در همين ايام وضعش از نظر مالي به گونه اي است که نمي تواند عازم حج شود؛ حال بفرمائيد به حج برود، افضل و برتر است يا به توس رفته ، حضرت رضا عليه السلام را زيارت کند؟
قال ياءتي خراسان فيسلم علي ابي عليه السلام افضل و ليکن ذلک في رجب
فرمود: در صورتي که در ماه رجب باشد به خراسان رفته ، پدرم حضرت رضا عليه السلام را زيارت کند بهتر است .
مزيت چهاردهم - در حرم حضرت رضا عليه السلام دو رکعت نماز با شرايط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است .
صقربن دلف گفت : از حضرت هادي ، علي بن محمد بن علي بن موسي الرضا عليه السلام ، شنيدم که فرمود:
هر که برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، بايد غسل کرده به حرم حضرت رضا عليه السلام رود، در بالاي سر آن حضرت دو رکعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد - در صورتي که کار حرام يا قطع رحم و خوايشاوندي نباشد - از خدا بخواهد، خداي تعالي نيازش را برآورده سازد.
و نيز فرمود:
بارگاه ملکوتي حضرت رضا عليه السلام بقعه اي از بقعه هاي بهشت است که هيچ مؤ مني آن را زيارت نکند، مگر اينکه خداوند او را از آتش آزاد و وارد بهشتش نمايد.
مزيت پانزدهم - مجموعه اي از فضايل زيارت حضرت رضا عليه السلام به قول و بيان خود آن امام عليه السلام .
بايد توجه داشت که فضايل زيارت امام هشتم عليه السلام به عناوين پانزده گانه مذکور محدود نمي شود و زيارت آن حضرت فضايل بسياري ديگر نيز دارد که در اين مختصر نمي گنجد.
حضرت رضا عليه السلام فرمود:
هر که به زيارت من رهسپار شود و عارف به حق من باشد، دعايش مستجاب و گناهانش بخشوده مي شود.
هر که مرا در اين بقعه زيارت کند مثل کسي است که رسول الله صلي الله عليه و آله را زيارت کرده باشد در روز قيامت من و آباء گرامي ام شفيع او خواهيم بود.
و هذه البقعة روضة من رياض الجنة و مختلف الملائکة لايزال فوج ينزل من السماء و فوج يصعد الي ان ينفخ في الصور ( 132)
بارگاه من باغي از باغهاي بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است که مرتبا فوج فوج تا روز قيامت از آسمان نزول مي کنند و فوجي ديگر به آسمان صعود مي نمايند.
فضيلت دو رکعت نماز در حريم قدس حضرت رضا عليه السلام
اباصلت هروي گفت : حضرت رضا عليه السلام مي فرمود: من بزودي مظلومانه با سم کشته مي شوم و قبرم کنار قبر هارون خواهد بود خداوند تربت مرا محل رفت و آمد شيعيان و اهل بيتم قرار خواهد داد؛ هر که مرا در غربتم زيارت کند، بر من واجب خواهد شد که در روز قيامت او را زيارت کنم .
قسم به آن کسي که محمد صلي الله عليه و آله را گرامي داشته و او را ميان جهانيان به نبوت برگزيده است ؛ هر کس در کنار قبرم دو رکعت نماز بگزارد خداوند گناهانش را مي آمرزد.
زائران قبر من در روز قيامت گراميترين وارد شوندگان بر خداي تعالي هستند هر مؤمني که مرا زيارت کند و در راه زيارت قطره اي از آسمان بر صورتش بچکد، خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مي کند.( 133)
سخنان معصومين(ع)درباره امام علي بن موسي الرضا(ع )
1. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم:
«ستدفن بضعه مني بخراسان ما زارها مکروب الا نفس الله کربته ولا مذنب الا غفر الله ذنوبه.»(1)
پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هيچ گرفتار و گنهکاري اورا زيارت نکند جز اين که خداوند گرفتاري او را برطرف سازد وگناهانش را ببخشايد.
2. امام رضا عليه السلام:
«ان لکل امام عهدا في عنق اوليائه و شيعته و ان من تمامالوفاء بالعهد و حسن الاداء زيارة قبورهم. »(2)
هر امام و رهبري، عهد و ميثاقي بر پيروان و دوستدارانش داردو همانا يکي از اعمالي که نمايانگر وفاداري و اداي ميثاق است،زيارت آرامگاه آنان است.
3. امام رضا عليه السلام:
«اللهم انک تعلم اني مکره مضطر فلا تؤاخذني کما لم تؤاخذ عبدکو نبيک يوسف حين وقع الي ولاية مصر.»(3)
بار خدايا تو ميداني که من بر پذيرفتن ولايتعهدي مامون مجبورو ناچارم پس مرا مؤاخذه مکن همان گونه که بنده و پيامبرت يوسفرا به هنگام پذيرفتن حکومت مصر مؤاخذه نکردي.
4. امام رضا عليه السلام:
«قد علم الله کراهتي لذلک، فلما خيرت بين قبول ذلک و بينالقتل اخترت القبول علي القتل.»(4)
ريان گويد: به حضرت رضا عليه السلام عرض کردم مردم ميگويند شمابا اين که اظهار بيرغبتي به دنيا ميکنيد ولايتعهدي راپذيرفتهايد؟ امام فرمود: خداوند خود ميداند که من اين امر راناپسند ميداشتم ولي چون بين پذيرش آن و مرگ مخير شدم، قبول آنرا بر مرگ ترجيح دادم.
5. امام رضا عليه السلام:
«من زارني علي بعد داري و مزاري اتيته يوم القيامه في ثلاثةمواطن حتي اخلصه من اهوالها اذا تطايرت الکتب يمينا و شمالا وعند الصراط و عند الميزان.»(5)
کسي که با دوري راه سرا و مزارم را زيارت کند، روز قيامت درسه جا [براي دستگيري] نزد او خواهم آمد و او را از بيم وگرفتاري آن موقفها رهايي خواهم بخشيد: هنگامي که نامهها [ياعمال] به راست و چپ پراکنده شود، نزد صراط و نزد ميزان [هنگامسنجش اعمال].
6. امام رضا عليه السلام:
«من زارني و هو يعرف ما اوجب الله تعالي من حقي و طاعتي فاناو آبائي شفعائه يوم القيامة و من کنا شفعائه نجي.»(6)
هر که مرا زيارت کند در حالي که حق و طاعت مرا که خدا بر اوواجب کرده بشناسد، من و پدرانم در روز قيامتشفيع او هستيم وهر که ما شفيع وي باشيم نجات يابد.
7. امام رضا عليه السلام:
«اني ساقتل بالسم مظلوما فمن زارني عارفا بحقي... غفر اللهما تقدم من ذنبه و ما تاخر.»(7)
من به زودي مظلومانه با سم به قتل خواهم رسيد. پس هر که باشناختحق من زيارتم کند خداوند گناهان گذشته و آينده او راببخشايد.
8. امام رضا عليه السلام:
«... و هذه البقعة روضة من رياض الجنة و مختلف الملائکة لا يزالفوج ينزل من السماء و فوج يصعد الي ان ينفخ في الصور.»(8)
اين بارگاه بوستاني از بوستانهاي بهشت است، و محل آمد و شدفرشتگان آسمان، و همواره گروهي از ملائکه فرود ميآيند و گروهيبالا ميروند تا وقتي که در صور دميده شود.
9. امام رضا عليه السلام:
«و قد اکرهت و اضطررت کما اضطر يوسف و دانيال عليهما السلام اذقبل کل واحد منهما الولاية من طاغية زمانه، اللهم لا عهد الاعهدک و لا ولاية الا من قبلک فوفقني لاقامة دينک و احياء سنةنبيک... .»(9)
من [به اين کار] واداشته شدم و ناچار گشتم، چنان که يوسف ودانيال عليهما السلام مجبور شدند چه هر يک از آن دو، ولايت رااز خودکامه زمان خويش پذيرفتند، خدايا پيماني نيست مگر پيمانتو و ولايتي نيست مگر از سوي تو، پس مرا در برپا داشتن دينت وزنده کردن سنت پيامبرت توفيق رسان.
10. امام رضا عليه السلام:«قد نهاني الله عز و جل ان القي بيدي الي التهلکة فان کان الامرعلي هذا... اقبل ذلک علي اني لا اولي احدا و لا اعزل احدا و لاانقض رسما و لا سنة.»(10)
خداوند مرا بازداشته از اين که خويش را با دستخود به نابوديافکنم، پس اگر قرار چنين است آن را ميپذيرم به شرط آن که نهکسي را به کار گمارم و نه کسي را از کار کنار گذارم و نه رسمو سنتي را نقض کنم.
پينوشتها:
1- عيون اخبار الرضا، ج2، ص257.
2- بحار، ج100، ص116.
3- بحار، ج49، ص130.
4-عيون اخبار الرضا، ج2، ص139.
5- وسائل، ج10، ص433.
6- همان، ج5، ص436.
7-همان، ج10، ص438.
8- بحار، ج102، ص44.
9- عيون اخبار الرضا، ج1، ص19.
10- علل الشرايع، ج1، ص226.
